Cây tam thất có mấy loại? Công dụng và cách dùng củ tam thất bắc?

1. Tam thất mọc ở đâu?

Tam thất là một loại thảo dược mọc hoang ở các vùng núi Tây Bắc với độ cao trên 1000m so với mực nước biển. Tam thất cũng được tìm thấy ở các vùng ôn đới hay cận ôn đới. Tam thất không có nhiều, hay có thể nói là có rất ít - đặc điểm này làm tam thất trở thành cây dược liệu quý hiếm, có nhiều công dụng chữa bệnh trong đông y và được ví như "kim bất hoán" hay còn được ví von rằng giá trị của tam thất như vàng không đổi.

2. Tam thất có mấy loại? Phân biệt củ tam thất nam và tam thất bắc

Dựa vào đặc điểm sinh trưởng, cũng như tác dụng chữa bệnh của tam thất mà tam thất được chia thành 3 loại chính, đó là: tam thất bắc, tam thất nam và tam thất hoang. 

Tam thất bắc hay còn được biết với tên gọi khác như sâm tam thất, điền thất nhân sâm, thổ sâm và kim bất hoán. Là cây thân nhỏ, sống lâu năm. Cây cao khoảng 30 - 60 cm, thân mọc đứng, vỏ cây không có lông, có rãnh dọc, lá mọc vòng 3 - 4 lá một. Lá kép kiểu bàn tay xòe. Tam thất bắc chỉ được thu hoạch khi trồng từ 3 đến 7 năm có công dụng làm thuốc chữa bệnh tốt hơn cả. 

hình ảnh cây tam thất bắc Hà Giang mùa thu hoạch

Phần lớn củ Tam thất bắc đều có hình con quay hay hình thoi, độ dài trung bình là khoảng 3cm, đường kính trung bình 1.5cm, không phân nhánh, đầu củ sần sùi, thành nhiều mấu, có nhiều vết vằn dọc theo hết củ, vỏ ngoài cứng mầu xám hoặc xám đen (dạng sống) sau chuyển màu đen (dạng sơ chế), ruột đặc màu xám, chắc nặng, vị ngọt nhạt, hơi đắng, mùi thơm nhẹ. Cắt ngang củ thì sẽ thấy được phần thịt màu xám xanh. Nếm một tý sẽ có cảm giác vị đắng hơi ngọt kèm theo một ít mùi thơm.

hình ảnh củ tam thất bắc tươi

Tam thất nam hay còn gọi là tam thất gừng (loại thực vật có hoa thuộc họ gừng), khương tam thất, ngải năm ông. Là loại thảo dược không có thân và có thân rễ dày được bao bọc bởi những vết của lá đã rụng thường phân nhánh mang nhiều củ nhỏ bằng quả trứng chim xếp thành chuỗi, có rễ con dạng sợi. Lá mọc rời, 3-5 cái, có cuống dài, xuất hiện sau khi cây ra hoa. Phiến lá thuôn dài, chóp nhọn, màu lục, lục pha nâu hay nâu tím, mép nguyên, lượn sóng. Cụm hoa ở gốc, nằm ở bên lá; cuống hoa dài 6-8cm, ở phía cuối có một lá bắc hình ống, bao lấy hoa. Hoa 4-5 cái, có lá bắc và lá bắc con dạng màng. Tràng hoa màu trắng, họng vàng.

hình ảnh cây tam thất nam, tam thất gừng

 Củ tam thất nam có dạng hình tròn nhẵn, củ kích cỡ nhỏ, cứng không đồ sộ như hình dạng củ tam thất bắc. 

hình ảnh củ tam thất nam

Loại tam thất thứ 3 gọi là tam thất hoang rừng , ý chỉ mọc hoang ở trên rừng . Tam thất hoang thì có vị đắng khi nhai, nhưng khi nuốt lại có vị ngọt thanh mát. Là loại tam thất dễ nhận biết nhất so với củ tam thất bắc và củ tam thât nam.

3. Công dụng chữa bệnh của củ tam thất bắc

Củ tam thất bắc ngoài công dụng bồi bổ sức khỏe, còn được dùng để ngâm rượu ( xem thêm: cách ngâm rượu củ tam thất bắc) và kết hợp với các vị thuốc đông y khác để chữa bệnh. Cụ thể, củ tam thất bắc chữa trị các bệnh sau:

• Bảo vệ tim chống lại những tác nhân gây loạn nhịp. Chất noto ginsenosid trong tam thất có tác dụng giãn mạch, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng khả năng chịu đựng của cơ thể khi bị thiếu ôxy (tránh choáng khi mất nhiều máu). Nó cũng ức chế khả năng thẩm thấu của mao mạch; hạn chế các tổn thương ở vỏ não do thiếu máu gây ra.

• Cầm máu, tiêu máu, tiêu sưng: Chữa các trường hợp chảy máu do chấn thương (kể cả nội tạng), tiêu máu ứ (do phẫu thuật, va dập gây bầm tím phần mềm)

• Kích thích miễn dịch.

• Tác dụng với thần kinh: Dịch chiết rễ tam thất có tác dụng gây hưng phấn thần kinh. Nhưng dịch chất chiết lá tam thất lại có tác dụng ngược lại: kéo dài tác dụng của thuốc an thần.

• Giảm đau: Dịch chiết của rễ, thân lá, tam thất đều có tác dụng giảm đau rõ rệt.

4. Các bài thuốc dùng với củ tam thất bắc

• Chữa thống kinh (đau bụng trước kỳ kinh): Ngày uống 5 g bột tam thất, uống 1 lần, chiêu với cháo loãng hoặc nước ấm.
• Phòng và chữa đau thắt ngực: Ngày uống 3-6 g bột tam thất (1 lần), chiêu với nước ấm.
• Đau thắt ngực do bệnh mạch vành: Tam thất 20g, đan sâm 20g sắc uống hoặc lấy nước nấu cháo. Ăn liên tục trong vài tháng.
• Chữa thấp tim: Ngày uống 3 g bột tam thất, chia 3 lần (cách nhau 6-8 giờ), chiêu với nước ấm. Dùng trong 30 ngày.
• Chữa các vết bầm tím do ứ máu (kể cả ứ máu trong mắt): Ngày uống 3 lần bột tam thất, mỗi lần từ 2-3 g, cách nhau 6-8 giờ, chiêu với nước ấm.
• Chữa đau thắt lưng: Bột tam thất và bột hồng nhân sâm lượng bằng nhau trộn đều, ngày uống 4 g, chia 2 lần (cách nhau 12 giờ), chiêu với nước ấm. Thuốc cũng có tác dụng bồi bổ sức khỏe cho người suy nhược thần kinh, phụ nữ sau sinh, người mới ốm dậy.
• Chữa bạch cầu cấp và mạn tính: Đương quy 15-30 g, xuyên khung 15-30 g, xích thược 15-20 g, hồng hoa 8-10 g, tam thất 6 g, sắc uống.
• Những trường hợp chảy máu bầm tím do chấn thương, ho ra máu, rong kinh rong huyết, chảy máu cam: Dùng bột hòa nước ấm uống hàng ngày, mỗi ngày 20g.
• Tam thất còn phối hợp với kỷ tử, cúc hoa chữa các chứng bệnh về mắt.
• Tam thất với linh chi lại tăng cường miễn dịch, chống stress, cải thiện trí nhớ.

  Lưu ý: chống chỉ định dùng tam thất bắc cho các trường hợp sau:

• Phụ nữ đang mang bầu
• Trẻ em dưới 5 tuổi
• Người đang bị tiêu chảy
• Bệnh nhân đang sử dụng gừng, tỏi hay chế phẩm liên quan như dầu tỏi, kẹo gừng, trà gừng...
• Những người đang bị chảy máu

5. Giá bán củ Tam Thất bắc

• Hàng tươi từ 10-15 củ / kg, giá bán: 900.000 vnđ / kg
• Hàng tươi từ 15-22 củ / kg, giá bán: 750.000 vnđ / kg
• Hàng tươi trên 22 củ / kg, giá bán:  600.000 vnđ / kg
• Tam thất khô 50 củ / kg, giá bán: 2.600.000 kg 
• Hàng sấy trực tiếp tại shop bằng máy sấy dược liệu chuyên dụng với chế độ sấy thích hợp

 

SHARES

Share

Pin it

Tweet

Share

Share

Share

Buffer

Print

About Unknown